Holochain nedir? HOT ile alakası nedir?

Holochain, açık kaynaklı geliştirilen, P2P ve dağıtık uygulamalar geliştirme aracıdır. Bu tanım, geliştirici takımının belirttiği orijinal tanımın birebir çevirisi. Bu tanımı birebir Türkçe’ye çevirmek maalesef anlamamıza imkan sağlamıyor. Bu yüzden öncelikle tanımı inceleyelim.

Holochain nedir?

Açık kaynaklı geliştiriliyor olması, projenin yazılımsal açıdan her aşamasının takip edilebilir olduğunun bir göstergesidir. Github üzerinde yapılan commit, yani projeye sağlanan katkılar incelenerek projenin aktif geliştirme aşamasında olup olmadığı görülebilir. Bunun dışında Holochain üzerinde Github’da 176 farklı proje bulunmakta. Ekip an itibariyle Holochain’i geliştirmek yerine Holochain’de yer alan yan araçları da geliştiriyor olabilir. Eğer aktif commit veya issue görmezseniz endişelenmeyin diye diyorum. 🙂

Geliştirme araçlarının (framework) bir katman olduğunu ve geliştiricilerin, mühendislerin yazılımlarını inşaa ettikleri çatı olduğunu da bahsedeyim. Yani bundan 5 yıl sonra belki de Holochain isminde bir yazılım geliştirme aracı olacak ve hApps adında uygulamalar hayatımızda yer alacak. Bu hApps da Holochain üzerinde Rust ile geliştirilecek.

Peki bazı konseptleri anlamaya başladıysak daha karmaşıklarına geçelim, Peer to Peer (P2P) ne demek? Kullanıcıların bir sistem üzerinde birbiri arasında haberleşmesini sağlayan şeyin sunucular olduğunu herkes bilir. İki uç kullanıcının birbiri arasındaki veri alışverişini denetleyen şirketler ayağındaki sunucular Holochain tarafında yok ve bu konsepte P2P adı veriliyor. Holoport cihazları ve her kullanıcının uygulamaları aynı zamanda kendi bilgisayarlarında çalıştırıyor olmasıyla P2P olarak kurulmuş ağ üzerinde katkı sağlıyor. Yani eğer Holochain’i bilgisayarın ve internetin kesiştiği her alanda göreceksek eğer, her cihaz hem bir son kullanıcı hem de bir sunucu işlevi görüyor olacak.

Holochain Apps (hApps) konsepti tıpkı dApps konseptine benziyor. Dağıtık yani decentralize uygulamaların ne olduğundan kısaca bahsedecek olursak, akıllı kontratlar ile çalışan, projenin kendisinin bir ağ üzerinde dağıtık olarak çalıştığı sistemlerdir. Uygulamanın, yani projenin veri depolaması gibi eylemleri ağ üzerinde olur ve akıllı kontratlar tarafından yönetilir. Akıllı kontratları da ağ üzerinde barınacak uygulamaların sahip olması gereken bir dizi kural olarak tanımlayabiliriz.

Holochain is BitTorrent + Git + Cryptographic Signatures + Peer Validation + Gossip.

Kaynak: Holo[dot]host

Evet! Holochain tam olarak da yukarıda yazılan tanıma uyuyor. Birden çok uygulamanın ve konseptin birleştirilmiş halidir.

Holochain’in 100, 200 ve 500 kelimelik tanımları için bu yazıyı okuyabilirsiniz.

HOT nedir?

HOT, Holochain stabil hale gelmeden önce piyasalarda yerini alan, şu an için HoloFuel’in yerini tutan ERC-20 tabanlı bir token’dır. Holochain ağı aktif hale geldiğinde HOT’lar 1:1 olarak HoloFuel’e dönüştürülecek ve hApps’ın Holoport cihazlar üzerinde host edilmesi için kullanılacak bir para birimi haline dönüştürülecek. Yani bir geliştirici olarak Holoport üzerinde Holochain ile oluşturulmuş uygulamanızı kullanıcılara açmak istiyorsanız, Holoport sahibine HoloFuel ile ödeme yapmanız gerekiyor. Ters biçimde okuyacak olursanız Holoport sahibi olarak HOT (HoloFuel) kazanabilirsiniz. 🙂



Holochain’in geleceği

Holochain şu an Alpha versiyonunda ve geliştirilmeye devam ediyor. En son Elemental Chat’in devreye alınmasıyla önemli bir aşama kaydeden Holochain, 2021 yılı sonuna kadar Alpha sürümündeki tüm hedefleri tamamlamayı amaçlıyor. Beta sürümünde ise tam anlamıyla web üzerinde çalışan hApps’lerin yaygınlaşması öngörülüyor.

Blockhain alternatifi olarak öne çıkmaya çalışan Holochain’e olan ilgi günden güne artıyor. Gerçek hayat kullanıma örnek olarak, kullanıcı & veri gizliliği odaklı bir sosyal ağ olan Junto değişim geçirerek backend tarafını tamamıyla Holochain’e taşımayı planlıyor. Geliştirme süreci açık kaynak olarak sürdürülüyor.

Belki bir gün yazılım geliştirme kiti olarak Holochain öğreniriz. Kim bilir? 🙂


Okuyucuya Not

Merhaba okuyucu! Blogum son zamanlarda yüksek trafik almaya başladı ve bu durumdan memnunum fakat aynı zamanda siz ziyaretçileri tatmin edememekten endişeliyim. 🙂 Eğer yazılarım ile ilgili bir tavsiyeniz olursa mail adresimden bana ulaşabilir veya Twitter üzerinden direct message gönderebilirsiniz. Github’ta örnek olarak yaptığım projelere göz atmak isterseniz de bu linki kullanabilirsiniz. Umarım bu ziyaretinizle size bir şeyler katabilmişimdir.

Sağlıcakla kalın!